Hultaj Literacki

RECENZJA

Wydawnictwo Uniwersytetu Jagiellońskiego przyzwyczaiło nas już do tego, że książki, które wydaje, są wybierane skrupulatnie. Jednak to, co zostało wybrane do Serii z Żurawiem, utwierdza nas w przekonaniu, że mamy do czynienia z najlepszymi poszukiwaczami dobrej literatury na świecie. Zebrać te wszystkie wybitne, aczkolwiek mało znane w Polsce powieści w jedną całość i przedstawić je polskiemu czytelnikowi w takiej formie, to absolutny artyzm. Sam, jako pisarz, życzyłbym sobie, aby moje książki wydawca potraktował w ten sam sposób.

Zanim przejdę do meritum, muszę nadmienić, że nie tylko treść książki mnie urzekła, ale tradycyjnie w Serii z Żurawiem tłumaczenie, redakcja i okładka. Z tłumaczeniem Marty Dudzik-Rudkowskiej spotkaliśmy się już przy okazji innej książki i było to bardzo dobre spotkanie, dlatego i tym razem nie mogło być inaczej. Jeśli chodzi o redakcję, to WUJ jest jedynym wydawnictwem, którego książka nigdy nas nie zawiodła pracą redaktorską. Ot, wzięli sobie w WUJ-u za cel, aby utwory literackie, nad którymi pracują, były idealne. Cóż, takie są. O okładkach tej serii pisaliśmy już wielokrotnie, ale napiszemy raz jeszcze: Małgorzata Flis, jesteś najlepsza!

I kiedy już poobracaliśmy książkę na wszystkie strony, zagłębiliśmy się w treść, która znów okazała się niebanalna, możemy przejść do sedna sprawy. Szczerze mówiąc, to moglibyśmy już nic nie pisać na temat książek z tej serii, tylko wystawiać suche oceny, które mówią o tych książkach więcej, niż cała ta nasza paplanina, ale...

Książki żydowskich pisarzy przysparzają mi wiele radości z czytania. I nie chodzi o treść, bo z nimi jest różnie, ale o sposób pisania. "Mają oni tendencję to miękkiej filozofii", mawiał mój profesor na NYCU. Lubią dywagować nad niezauważalnymi na pierwszy rzut oka problemami, a każde zdanie w ich książkach jest wyważone, dogłębnie przemyślane i... ma sens. Tak, każde zdanie żydowskich pisarzy ma sens. Nie starają się zapchać powieści zbędnymi słowami tylko po to, aby książka była słusznych rozmiarów, starają się raczej być oszczędni w słowach, ale paradoksalnie wychodzi na odwrót i czytelnik otrzymuje słusznych rozmiarów historię, która składa się wyłącznie z potrzebnych zdań. Ot i wyszło filozoficznie...

Budząc lwy odbija się na czytelniku i nie pozwala o książce zapomnieć nawet wiele tygodni po jej skończeniu. Jest w tej powieści jakaś siła, która nakazuje zastanowić się nad ludzką psychiką oraz konsekwencjami nieprzemyślanych działań, ale też nad słusznością powiedzenia, że nic na świecie nie dzieje się bez przyczyny. Miażdżąco przytłaczająca powieść o etyce, godziwości, człowieczeństwie i o relacjach międzyludzkich w chwilach najtrudniejszych z trudnych. Kiedy człowiekowi wydaje się, że stoi przyparty do muru, bez możliwości ucieczki, mur upada, a świat za nim zaskakuje, oszałamia i budzi zdumienie.

Mistrzowsko rozłożone emocje na 350 stronach, ciekawie poprowadzona narracja i bardzo ciekawe tło najbardziej europejskiego kraju ze wszystkich państw azjatyckich.