Hultaj Literacki

RECENZJA

Podróż sentymentalna do przeszłości, zderzenie teraźniejszości z cudowną kulturą, historią i obyczajami dziewiętnastowiecznej Rumunii, jednego z najciekawszych i najpiękniejszych krajów Europy. Historia opowiedziana w sposób wyważony, wykwintny i estetyczny. Czytając książkę Pârvulescu, odnieśliśmy wrażenie, jakoby autorka chciała wyrazić swoją tęsknotę za epoką nowożytną, i aby jaśniej wyrazić naszą opinię, przytoczymy cytat z jednego z filmów Woody Allena (O północy w Paryżu): Przeświadczenie, jakoby inny odstęp czasu był lepszy niż ten, w którym żyjemy, to skaza na romantycznej wyobraźni ludzi nieradzących sobie z teraźniejszością. Nie oceniamy autorki, rozumiemy ją, bo sami też nie radzimy sobie z teraźniejszością i ciągnie nas do przeszłości.

Sama książka w wielu momentach przypomina warstwę psychologiczną tego filmu, choć to dwie różne konstrukcje, o zupełnie innym zabarwieniu lirycznym, lecz bardzo zbieżnym przekroju emocjonalnym.

W przeciwieństwie do Allena autorka postanowiła jednak nieco okraść bohatera z emocji i charakteru, i wcale nie jest to wadą tej książki, a przemyślanym działaniem, które pozytywnie wpływa na całokształt. W tej powieści nie chodzi o to, aby Dan (bohater książki) grał pierwsze skrzypce, tu bohaterowie są tłem, a osią napędową XIX wieczny Bukareszt i różnica kulturowa między przedwojenną Rumunią a tą obecną. Różnica, jaka została wyznaczona wojenną i komunistyczną hibernacją.

Życie zaczyna się w piątek to reportaż z nowożytnego Bukaresztu, osadzony na barkach fikcyjnego Dana Kretzu i kilku innych przewrotnych postaci, które ani na pierwszy rzut oka, ani przy ponownym spojrzeniu, mogłyby wydawać się osobami sympatycznymi. Czegoś im brakuje... Te postaci drażnią, szczególnie Iulia Margulis, choć nie można powiedzieć, że Costache Boerescu czy Nicu są lepsi. Ten ostatni, z racji swego wieku, broni się jeszcze jakoś, ale z pozostałymi czeka Was udręka. I wcale nie powinno Was to zniechęcić, wręcz przeciwnie, te postaci są wybitnie wyjątkowe i zdaje się, że właśnie tak miało być (w zamyśle autorki). Właśnie dlatego ta powieść jest szalenie ciekawa, intrygująca i nieodkładalna, że nic w tej książce nie jest oczywiste.

Zaliczyć taki debiut to wielka sztuka. Ta powieść oddaje w zupełności, jak wielki potencjał drzemie w autorce i jak nieziemski talent pisarski posiada.

Naczelny Hultaja Literackiego, Ivo Vuco, zwykł powiadać, że to, co w historii niedopowiedziane, jest znacznie lepsze od tego, co zostało nadmiernie wyeksponowane. Zdaje się, że autorka wychodzi z tego samego założenia i w myśl tej teorii stworzyła majstersztyk, który powinien znaleźć się w każdym domu.

Temat budzący zainteresowanie, fabuła przemyślana, sprytna konstrukcja, a wszystko, jak zwykle w tej serii, pięknie opakowane w cudownie piękną okładkę autorstwa Małgorzaty Flis.

Życie zaczyna się w piątek to idealna powieść na długie chłodne wieczory i dżdżyste weekendy. I jeśli miałabym wybierać między piękną pogoda a tą książką, to niech pada, niech leje, niech hula wiatr, bo chcę się znów zamknąć w swoim pokoju i zanurzyć się raz jeszcze w tej magicznej powieści.

​

OCENA: 9,5 / 10

Uzasadnienie: książka przemyślana, dobrze skonstruowana i mądra. Jeden z najlepszych debiutów, z jakim spotkaliśmy się.

​

KSIĄŻKA OTRZYMAŁA NAGRODĘ LITERACKĄ UNII EUROPEJSKIEJ W RKU 2013