6 maj 20194 minut(y) czytania

CZERWONY SMOK - Thomas Harris

Kiedy Thomas Harris zaczął kreować Hannibala Lectera, nie spodziewał się, że ten niebywale inteligentny psychopata stanie się jedną z najbardziej kultowych postaci w literaturze. Tym bardziej, że Lecter miał być postacią drugoplanową. Okazało się jednak, że to on porwał czytelnika, a nie seryjny morderca Francis Dolarhyde. Ścigający go Jack Crawford oraz Will Graham, również nie pociągnęli fabuły tak brawurowo, jak osoba Hannibala Lectera. I chyba ten nieplanowany zabieg spowodował, że książka wyszła poza wszelkie standardy kryminału, stając się powieścią wręcz kultową. Druga powieść w dorobku Harrisa zmusiła go niejako do wysunięcia w późniejszych publikacjach Hannibala Lectera na pierwszy plan.

Thomas Harris przyznał w jednym z wywiadów, że popularność Hannibala Lectera mocno go zdziwiła, gdyż na pierwszy plan chciał wystawić Willa Grahama oraz Clarice Starling, i to z nimi wiązał największe plany. Lecz po sukcesie Czerwonego Smoka i pojawieniu się opinii, że to właśnie postać Lectera zachwyciła czytelników najbardziej, postanowił rozwinąć wątek tej właśnie postaci i skupić się na niej nieco bardziej, niż pierwotnie zamierzał. I chyba się opłaciło, bo kolejne części przyniosły autorowi ogromną sławę, a ich ekranizacje przyczyniły się do jeszcze większego wzrostu popularności zarówno serii z Hannibalem Lecterem, jak i samego Autora. Słyszy się tu i ówdzie, że nie bez znaczenia na sukces miała gra aktorska sir Anthonego Hopkinsa, i pewnie coś w tym jest, ale prawdę mówiąc, książka broni się sama, bo napisana jest naprawdę bardzo, bardzo dobrze. A jej wielowątkowość, która nie gubi czytelnika, spójna, tajemnicza i zaskakująca, powoduje, że od Czerwonego Smoka nie można się oderwać.

Doktor Hannibal Lecter zrobił to nożem do cięcia linoleum. Zdarzyło się to na rok przed tym, jak Molly poznała Grahama; ledwo z tego wyszedł. Doktor Lecter, w nagłówkach gazet występujący jako Hannibal Kanibal, był drugim z psychopatów ujętych przez Grahama.

Szczerze powiedziawszy, nie ma się zupełnie do czego przyczepić. Jako że jest to thriller psychologiczny, nie spodziewaliśmy się zawrotnej akcji, festyniarskich strzelanek w środku miasta, czy mordobicia, którego nie wytrzymałby nawet sam Lenox Lewis. Jak sama nazwa gatunku wskazuje, fabuła ciągnie się powoli, z dużą ilością psychologicznych rozważań na tematy, których ludzkość zazwyczaj unika, a od których nigdy nie ucieknie. Opisy są szczegółowe i zawierają pewne wskazówki, które na pierwszy rzut oka zrozumiałe są jedynie dla ludzi zajmujących się badaniem wpływu zjawisk psychicznych na interakcje międzyludzkie oraz interakcję z otoczeniem. Nie znaczy to jednak, że Czerwony Smok to powieść naukowa lub trudna w odbiorze dla kogoś, kto się psychologią nie zajmuje. Z pewnością jednak inaczej się ją czyta, kiedy zna się choćby podstawy psychologii. Oznacza to również , że powieść ta jest tym bardziej ciekawsza, gdyż genialna konstrukcja ukrywa pewne przekazy, niezauważalne w pierwszym kontakcie z książką i kiedy się o tym dowiadujemy z recenzji, opisów czy wywiadów z autorem, czytamy ją ponownie, lecz tym razem pod innym kontem, zwracamy uwagę na szczegóły, które przegapiliśmy, szukamy ukrytych wskazówek. Czerwony Smok to powieść wybitna, a jednocześnie świetna zabawa z literaturą na wysokim poziomie. I choć od premiery minęło już 38 lat, to książka wciąż zachwyca i porywa, a wszelakie wznowienia każdorazowo stają się bestsellerem. Tym razem z serią o Hannibalu Lekterze wychodzi do czytelnika Wydawnictwo Sonia Draga, która do tej pory wydała trzy powieści Thomasa Harrisa i, z tego co nam wiadomo, szykują kolejne.

Całości dopełnia bardzo dobre tłumaczenie Marka Jurczyńskiego oraz wyborna grafika okładek.

Seryjny morderca w czasie pełni zabija całe rodziny w ich własnych domach. Napastnik, któremu policja nadała pseudonim „Zębowa Wróżka”, okalecza swoje ofiary w charakterystyczny sposób. Zabójca opętany jest wizją przemiany w tytułowego czerwonego smoka – przerażającej postaci z akwareli Williama Blake'a Wielki czerwony smok i niewiasta obleczona w słońce. Zabijając szczęśliwe rodziny, utożsamia się z demonem, a także dąży do swojej pełnej metamorfozy. Prowadzący dochodzenie Jack Crawford zwraca się o pomoc do Willa Grahama – nadzwyczaj skutecznego specjalisty od tropienia seryjnych morderców. Największym osiągnięciem Grahama było zdemaskowanie przed kilkoma laty wyjątkowo niebezpiecznego zabójcy – doktora Haniballa Lectera. Zamknięty w szpitalu psychiatrycznym Lecter, wydaje się być jedyną osobą, która może pomóc w złapaniu „Zębowej Wróżki”. Agent Graham nie wie jednak, że przebiegły Lecter prowadzi podwójną grę, a cena za jego wskazówki jest naprawdę wysoka…

Kultowa powieść doczekała się aż dwóch ekranizacji: Manhunter z 1986 roku oraz Czerwony Smok z 2002 roku, w której zagrali m. in. Anthony Hopkins, Edward Norton czy Harvey Keitel.

Sięgnij za siebie, Willu Grahamie... i wymacaj takie małe... wypukłości na szczycie swojej miednicy. Wymacaj teraz między nimi kręgosłup... Tak, dokładnie w tym miejscu... Smok ci go złamie.

"Czerwony Smok to powieść będąca wyrazem wysokiego poziomu umysłowego, artystycznego i technicznego. Niewielu jest w stanie dorównać Thomasowi Harrisowi"

- Ivo Vuco | pisarz, krytyk literacki -

"Najlepsza powieść wydana w Stanach Zjednoczonych od czasu Ojca Chrzestnego"

- Stephen King -

"Czerwony Smok to silnik zaprojektowany w konkretnym celu - ma przyspieszyć tętno, powodować kołatanie serca i podnieść poziom adrenaliny"

- The New York Times Book Review -

"Makabryczny, mocny, porywający thriller... Wstrząsający"

- The Cleveland Plain Dealer -

"Chcesz mdleć ze strachu? Chcesz, żeby włosy stanęły ci dęba? Chcesz przeczytać niezapomniany thriller, w którym horror idealnie miesza się z suspensem? Poprzedzający Czerwonego Smoka debiut Harrisa najwyraźniej był tylko rozgrzewką..."

- New York Daily News -

THOMAS HARRIS

Urodził się w Jackson w stanie Tennessee. We wczesnym dzieciństwie przeniósł się wraz z rodziną do Rich w stanie Missisipi. Mistrz thrillera psychologicznego, swoją karierę rozpoczął od pisania reportaży kryminalnych dla lokalnej prasy. Prowadzenie kroniki policyjnej pozwoliło mu w praktyce poznać tematy związane z przestępczością. Po studiach przeniósł się do Nowego Jorku, gdzie jako dziennikarz pracował m. in. w agencji prasowej Associated Press. W 1975 roku zadebiutował powieścią Czarna niedziela. Największą sławę przyniosły mu jednak książki, których kluczową postacią jest doktor Hannibal Lecter – genialny psychiatra i zimnokrwisty psychopata. Postać wyrafinowanego mordercy pojawiła się w powieściach Czerwony Smok, Milczenie Owiec, Hannibal oraz Hannibal – po drugiej stronie maski. Wszystkie książki Harrisa zostały zekranizowane. Największym sukcesem okazała się adaptacja Milczenia owiec – film został uhonorowany aż 5 statuetkami Amerykańskiej Akademii Filmowej.