Pewnej sztormowej nocy roku 1362 olbrzymia fala na zawsze zatopiła duńskie miasto Rungholt. Te same wielkie masy wody odsłoniły teren, na którym powstała osada rybacka Amsterdam. Trzy tysiące pięćset lat wcześniej w Egipcie głód i epidemie spowodowane wieloletnią suszą doprowadziły do upadku Starego Państwa. Marcus Rosenlund w fascynujący sposób kreśli historię ludzkości, na którą istotny wpływ miały zjawiska pogodowe. Ekstremalne mrozy, tsunami czy susze wiele razy powodowały upadek potężnych imperiów, prowadziły do klęsk i chaosu. Równie często dawały początek nowym potęgom gospodarczym i wynalazkom, były inspiracją dla malarzy i pisarzy.
Książka Gdy pogoda zmienia bieg historii prowadzi czytelników przez tysiąclecia, ukazując, w jaki sposób klimat ukształtował nasz świat, jego przeszłość i teraźniejszość. Dzięki ciekawostkom i barwnym opisom pozwala nam zrozumieć, jak bardzo jesteśmy uzależnieni od kaprysów pogody.
Jak pogoda potrafi zmienić bieg historii, przekonały się o tym 65 milionów lat temu dinozaury, kiedy ogromnych rozmiarów kosmiczny bolid przyfanzolił w Ziemię, zaburzając pogodowy imperatyw oraz stosunkowo niedawno Armia III Rzeszy pod Stalingradem, kiedy zima zaskoczyła ich mniej więcej tak, jak co roku zaskakuje naszych drogowców. Konsekwencje nagłej zmiany pogody, i to wtedy, gdy tych zmian nikt się nie spodziewa, są różne. Zazwyczaj są one negatywne w danej chwili i zaraz potem, ale w dłuższej perspektywie mogą być zbawienne, szczególnie dla rodzaju ludzkiego, bo czy ludzie mieliby rację bytu, gdyby nie nagła zmiana pogody przez uderzenie asteroidy? Czy świat wyglądałby tak, jak wygląda dzisiaj, gdyby niemieckie wojska nie natknęły się pod Stalingradem na zimę stulecia? A przecież takich momentów w historii Ziemi było setki jak nie tysiące.
Podobno nawet dziś w bezwietrzne dni słychać, jak pod falami Morza Północnego w zatopionym moście Rungholt biją kościelne dzwony. To zmarli dzwonią, żeby ostrzec żywych przed nadciągającym, szczególnie silnym sztormem. Tak się mówi.
Z POGODĄ NIE WYGRASZ
Można odbierać tę książkę jako reportaż z historii Ziemi, gdzie głównym bohaterem jest pogoda właśnie, ale traktować tę publikację można również jako literaturę popularnonaukową, bo w końcu służy ona upowszechnianiu wiedzy naukowej w zakresie warunków atmosferycznych oraz konsekwencji związanych z ich zmianami. Jest to publikacja przystępna i zrozumiała dla czytelników niewyspecjalizowanych, ludzi niezwiązanych zawodowo z klimatem i meteorologią. Dla zwykłego Kowalskiego będzie to książka zarówno ciekawa, jak i całkowicie zrozumiała, bez naukowej paplaniny, co czyni ją idealnym punktem wyjścia do głębszego zagłębienia się w temacie. Co jednak najważniejsze w tej publikacji, to historie bliskie opowieściom mitologicznym, czyli wspaniałe, pełne emocji przypadki, które naprawdę zmieniły bieg historii, bo gdyby nie nagła (wielokrotnie i w najmniej oczekiwanym momencie) zmiana pogody, świat z pewnością wyglądałby dzisiaj inaczej. Marcus Rosenlund to wyśmienity gawędziarz, ale bajek nie opowiada. Wszystkie historie zawarte w tej książce nie są jedynie odklepanymi faktami, lecz zostały okraszone przez autora napięciem twórczym, które czyni z tej popularnonaukowej książki powieść historyczną w dziesięciu aktach, zakończonych barwnym i mądrym epilogiem.
Nudy w tej książce czytelnik nie uświadczy, a może dzięki niej zrozumie, czym jest zmiana klimatu i że z naturą człowiek nie wygra, choć czasami kapryśna pogoda może mu nawet pomóc, ale może też człowieka zgubić. Choć prawdę mówiąc, kiedy nagła zmiana pogody niszczyła jednych, pomagała drugim, jakkolwiek absurdalnie to brzmi.
Prawdopodobnie jest to jedna z najlepszych książek (jak nie najlepsza) o wpływie pogody na historię ludzkości, jej rozwój i o tym, że natura jest nieprzewidywalna oraz znacznie potężniejsza od maluczkich homo sapiens, którym się wydaje, że mogą wszystko.
Kiedy japońscy samuraje myślą, że dzwon bije im po raz ostatni, szyki Mongołom po raz kolejny krzyżuje pogoda, zmieniając wszystko. 15 sierpnia 1281 roku w Kiusiu znów uderza tajfun i rozbija, topi lub całkowicie rozrzuca mongolską flotę. Dodatkowo Mongołom daje się we znaki to, że ich okręty w większości są płaskodennymi łodziami rzecznymi, które z powodu braku stępki względnie łatwo przewracają się przy mocnych falach i wietrze.
Książka jako całość jest niesamowita, ale dwa rozdziały przykuły moją uwagę nieco bardziej. "Kamikaze - boski wiatr" (rozdział 5) oraz "Bulwa, która wykarmiła Europę" (rozdział 10). Szczególnie ten ostatni rozdział jest obłędnie opowiedzianą historią chyba najpopularniejszego warzywa na świecie, bo jak zauważa sam autor: Czy jakaś roślina miała kiedyś równie wielki wpływ na historię świata, społeczeństwo i obwód pasa mieszkańców Zachodu (...)?
Prawdę mówiąc, wszystko, o czym pisze Rosenlund, jest niezmiernie ciekawe, a odnoszę nawet wrażenie, że jest tego za mało. Ta książka dotyka tematu, który można by rozwinąć jeszcze bardziej, bo historia zna mnóstwo przykładów, kiedy pogoda stawała się głównym katalizatorem kolejnych zdarzeń, które nie zadziałyby się, gdyby nie kaprysy natury.
A wracając jeszcze na chwilę do rozdziału 10, tytuł jest zwodniczy, bo nie chodzi o japońskich pilotów samobójców z II wojny światowej, a o sprawy, które wydarzyły się znacznie wcześniej, o wielką klęskę Mongołów, którzy przegrali ni mniej, ni więcej jak z pogodą. Rozdział ten jest tak fascynujący, że naszła mnie ochota na szersze zgłębienie historii Mongolii. Tak jednak będziecie mili z każdym rozdziałem tej książki, będą one prowokowały Was do dalszych poszukiwań i do dalszego drążenia tematu.
Gdy pogoda zmienia bieg historii to wyśmienita lektura, wspaniała, porywająca i pouczająca.
Tym, co Irlandia, Finlandia i Szwecja mają ze sobą wspólnego, jest z kolei poważne przyspieszenie emigracji w następstwie katastrof głodu. Łącznie manatki pakuje 1,1 miliona Szwedów i 350 000 mieszkańców Finlandii, żeby wyruszyć do Stanów Zjednoczonych. Irlandia spośród tych krajów jest klasą samą w sobie: do Ameryki płynie 4,6 miliona osób. Chociaż nie da się wskazać jednej dominującej przyczyny, to w przypadku tych krajów istotne znacznie w zapoczątkowaniu ruchu migracyjnego mają trudne warunki pogodowe.
"Puls narracji historyczne bywa różny. Książka Marcusa Rosenlunda to opowieść z zakresu bardzo długiego trwania. Dla myślącego czytelnika jest ona zarazem wezwaniem do zachowania pokory wobec przyrody."
- Prof. dr hab. Marcin Wojciech Solarz | Zakład Geografii Politycznej i Historycznej UW -
"Dziennikarz naukowy Marcus Rosenlund napisał mądrą i wciągająca książkę o zachodzących przez tysiąclecia na naszej planecie dramatycznych zmianach i skutkach, jakie miały one dla naszej cywilizacji."
- Eva Nuberg | Ålands Radio -
"Gdy pogoda zmienia bieg historii to publikacja przede wszystkim dla głodnych wiedzy miłośników historii, którzy szukają rozrywki. Książka Rosenlunda stanowi wspaniałe źródło anegdot do opowiedzenia podczas rozmów o brzydkiej pogodzie czy upalnych latach i sporów dotyczących zmian klimatycznych."
- Michaela von Hellens | Västra Nyland -
"Rosenlund pokazuje, że pogoda wielokrotnie bywała czynnikiem zwrotnym w dziejach świata oraz często decydowała o wyniku wojen i bitew. Polecam tę książkę, czytałem ją z zapartym tchem."
- Dr hab. Dorota Matuszko | prof. UJ, Zakład Klimatyzacji UJ, Instytut Geografii i Gospodarki Przestrzennej -
Książki publikowane w ramach serii, której nazwa pochodzi od dzieła Herodota, w zajmujący sposób przedstawiają zjawiska, procesy i postacie mające wpływ na kształt współczesnego świata. To pozycje dla ludzi zainteresowanych przeszłością, szukających przyczyn wydarzeń oraz związków i relacji między nimi. Wydawane w serii tytuły są zaproszeniem do podróży w głąb historii ludzkości i otaczającego go świata.
MARCUS ROSENLUND
Fiński dziennikarz naukowy. Pracuje dla publicznego nadawcy radiowo-telewizyjnego Yle. Za swoją wieloletnią pracę popularyzatorską otrzymał Nagrodę Topeliusa. Jego książka Gdy pogoda zmienia bieg historii spotkała się ze znakomitym przyjęciem wśród recenzentów oraz czytelników i została przełożona na siedem języków.
Tytuł: Gdy pogoda zmienia bieg historii
Autor: Marcus Rosenlund
Wydawnictwo: bo.wiem
Seria: Historiai
Data wydania: 20.04.2022 (e-book: 03.06.2022)
Tytuł oryginalny: Väder som förändrade världen
Tłumaczenie: Agata Teperek
Premiera: 2018
Oprawa: miękka ze skrzydełkami
Liczba stron: 256
Format: 150 x 230 mm
Wydanie: pierwsze
ISBN: 978-83-233-5070-5 (e-ISBN: 978-83-233-7293-6)
PATRONI MEDIALNI KSIĄŻKI:
POLECAMY RÓWNIEŻ TEGO WYDAWNICTWA:
Dzień, w którym zamilkł Paryż…
Wieczorem 15 kwietnia 2019 roku świat obiegła zatrważająca informacja: w płomieniach stanęła katedra Notre Dame. Miliony osób na całym globie z przerażeniem śledziły walkę z ogniem i odetchnęły z ulgą, gdy udało się go opanować.
Dlaczego pożar wywołał tak silne emocje? Co sprawiło, że katedra Marii Panny stała się fundamentem europejskiej kultury i symbolem francuskiej duszy? Agnès Poirier, odwołując się do najważniejszych momentów w dziejach Francji, pokazuje, jak w świadomości narodu umacniała się obecność świątyni...
HULTAJ LITERACKI NA FACEBOOKU HULTAJ LITERACKI NA INSTAGRAMIE www.bowiem.wuj.pl www.hultajliteracki.pl #marcusrosenlund #gdypogodazmieniabieghistorii #bowiem #historiai #hultajliteracki #literaturahistoryczna #literaturapopularnonaukowa #zpogodaniewygrasz #wydawnictwobowiem #wydawnictwouniwersytetujagiellonskiego
ZAPRASZAMY DO WSPÓŁPRACY Z NAMI AUTORÓW I WYDAWCÓW
•ZAPOWIEDZI• •PROMOCJE• •PREMIERY• •RECENZJE• •WYWIADY• •PATRONAT MEDIALNY• •REDAKCJA TEKSTÓW• hultajliteracki@ivovuco.com +48 698 800 944