Warszawa, Polska, świat w połowie XXI wieku. Nękające ludzkość kryzysy przyspieszają rozwój coraz sprawniejszych i coraz tańszych Sztucznych Inteligencji. Opierając się na ich systemach, pracują Asystenci Personalni. To prywatne interfejsy, osobiści doradcy, którzy analizując wzorce zachowań i zbiory big data, wiedzą o ludziach więcej niż oni sami. Pokierują twoim związkiem, karierą, dietą, czasem wolnym, rozrywką. Rozgrywająca się w przyszłości powieść science fiction Michała Cetnarowskiego nie daje łatwych odpowiedzi, ale za to pomaga stawiać intrygujące pytania.
Książka niewielka, ale Autor zmieścił w niej tak dużo wątków i informacji, że tylko pozazdrościć sprytu. Od dawna wiadomo nam, że Cetnarowski to mistrz słowa i lubi się tym słowem bawić. Autor nawet podpuszcza czytelnika, kiedy tłumaczy pewne sprawy lub wplata w fabułę kolejny wątek, bo nie jest to prozatorska łopatologia, a kunszt i wyrafinowanie, które prowokują, ale też wytężają pacynę, bo książek, które się czyta bezmyślnie, jest mnóstwo, a takich jak Gnoza niewiele. Okazuje się bowiem, że im większy masz zasób słów, im lepiej potrafisz nimi operować, tym mniej potrzebujesz papieru do swojej książki, a i tak powieść zachwyca, a ty opowiesz w niej wszystko to, co zamierzałeś i nawet będzie to spójne i zrozumiałe. Ot taki paradoks, który my postanowiliśmy nazwać Paradoksem Cetnarowskiego.
Opowieść o starciu Ciała z Rozumem, Materii z Duchem, Natury z Kulturą.
Gnoza jest rasową powieścią jednego autora, a po takie "rozwiązanie" Cetnarowski sięga bardzo rzadko, częściej możemy spotkać go w duetach, antologiach lub esejach i opowiadaniach. Szkoda, bo obok Rafała Kosika i Jacka Dukaja jest to jeden z najbardziej utalentowanych pisarzy sci-fi (choć nie tylko). Z drugiej zaś strony, szanujemy, a wręcz kochamy autorów, którzy wydają rzadko, stają się wtedy dla nas pisarzami ekskluzywnymi, pod warunkiem oczywiście, że mają talent i są w stanie napisać coś wyjątkowego. Kosik porzucił powieści dla dorosłych na poczet książek dla dzieci, Cetnarowski pisze powieści bardzo rzadko, bo ostatnia jego pełnoprawna powieść (przed Gnozą) ukazała się w 2013 roku i był to... thriller. I chyba tylko Jacek Dukaj łoi powieść za powieścią, wyciskając ze swojego talentu maksimum możliwości.
Gnoza udała się Cetnarowskiemu pierwszorzędnie, jest to co prawda powieść głęboko osadzona w literackim uniwersum science-fiction, co odbija się na języku, jakiego autor używa i być może dla laików będzie on nieco skomplikowany, ale ważniejsza od tego jest filozoficzna zagrywka, którą Cetnarowski nam tu serwuje. Mógłbym Gnozę określić jako powieść obyczajową, osadzoną w realiach sci-fi, ale to tylko moja subiektywna ocena, więc wcale się z tym nie musicie zgadzać. Z pewnością jest to jednak książka na bardzo wysokim poziomie literackim, dająca ogromną satysfakcję z czytania; takich powieści w Polsce nie pisze się wiele, a nawet jeśli, to wydaje mi się, że polski czytelnik nie jest na nią jeszcze gotowy... choć powinienem raczej napisać, że JUŻ nie jest gotowy, bo to, co zaserwował nam Michał Cetnarowski, było standardem w czasach Lema i Zajdla, a dzisiaj popularnością cieszą się raczej gnioty, przy których nie potrzeba za wiele myśleć.
To nie prawda, że na początku była woda, powietrze lub ziemia. Na początku był ogień; to zawsze musi być ogień. A potem eter, żywioł, z którego utkane są sny, który wypełnia ci żyły. rozsadza duszę wypełnia pierś uniesieniem, kiedy już oderwiesz się od Ziemi. I kiedy minie strach.
Co ciekawe, już sam fakt, że książka została wydana w Powergraph, wiele o niej mówi, bo to wydawnictwo naprawdę ma nosa do utalentowanych pisarzy i wielkiej prozy. Wystarczy wspomnieć Płomień Magdaleny Salik, Anatomię pęknięcia Michała Protasiuka, czy nieco inną gatunkowo powieść - Baśń o wężowym sercu albo wtóre słowo o Jakóbie Szeli Radka Raka. A przecież to właśnie w Powergraphie znajdziemy powieści Wegnera, Zbierzchowskiego czy właśnie wspomnianego wcześniej Kosika. Zresztą tam też pojawiły się perełki takie jak wczesna Kańtoch, Twardoch czy Małecki. Zatem możemy być pewni, że skoro Cetnarowskiego książka zostaje wydana w tym właśnie wydawnictwie, to będzie to powieść wysokich lotów.
Podsumowując zatem, Gnoza Michała Cetnarowskiego to powieść, jaka na polskim rynku wydawniczym zdarza się bardzo rzadko. Tą powieścią autor powraca do najlepszych lat polskiego SF, a jednocześnie wydaje się bardzo świeża. Bardzo dobra powieść, kapitalna konstrukcja i świetna fabuła, w której technologia jest tłem, bo sprawą najważniejszą wydaje się aspekt ludzki. My, recenzenci, lubimy porównywać opiniowanych autorów do innych znanych nazwisk, więc nie będę tu oryginalny i też się o to pokuszę. Powieść Cetnarowskiego przypomina mi twórczość Teda Chianga, a to najlepsza rekomendacja tej książki i z ogromną satysfakcją przyjąłbym informację, że Gnoza ukazać się ma w języku angielskim. Czy tak się stanie?
O walce to akurat nie musisz mówić. Tylko po co w nią mieszać jakieś kosmiczne fenomeny? Nie możecie po prostu przyznać jak dobre nawrócone asapy, że AIsystenci naprawdę wyżarli wam dusze, okradli z wolnej woli? Terapia jest bolesna, ale to da się leczyć.
MICHAŁ CETNAROWSKI
Rocznik 1980, pisarz, tłumacz komiksów, publicysta, redaktor ponad pół setki książek. Pracował m.in. z takimi autorami jak Jacek Dukaj (Science fiction – nagroda im. J. Żuławskiego; Starość aksolotla – rekordowy e-bestseller), Łukasz Orbitowski (Szczęśliwa ziemia – nominacja do Paszportu Polityki), Wit Szostak (Sto dni bez słońca – nominacja do Paszportu Polityki), Jakub Małecki (zbiór opowiadań Zaksięgowani); Robert M. Wegner (Opowieści z meekhańskiego pogranicza – nagroda im. J. Zajdla); Krzysztof Piskorski (Cienioryt – nagroda im. J. Zajdla). Selekcjoner antologii Nowe idzie (2009), z młodą polską fantastyką; Głos Lema (2011), wydanej w piątą rocznicę śmierci Stanisława Lema; i Science fiction (2011), z opowiadaniami hard SF. Od 2013 r. szef działu z opowiadaniami polskimi w „Nowej Fantastyce”. Autor zbioru opowiadań Labirynty (2009) oraz wstrząsającej powieści o szkolnej strzelaninie w fikcyjnym podwrocławskim miasteczku I dusza moja (2013). Wraz z Łukaszem Orbitowskim w ramach Legend Polskich Allegro napisał słuchowisko Wywiad z Borutą (2016). Nominowany do nagrody im. J. Zajdla za opowiadanie (¥b3rpμn|{! (2014).
Michał Cetnarowski to kolejny z pisarzy wywodzących się ze środowiska fantastów – po Szczepanie Twardochu, Łukaszu Orbitowskim, Wicie Szostaku, Jakubie Małeckim – który szturmem bierze „główny nurt”. Podobnie jak i tych pisarzy, autora bardziej zajmuje egzystencjalna sytuacja człowieka wrzuconego we współczesność niż doraźne rozpolitykowanie.
Tytuł: Gnoza
Autor: Michał Cetnarowski
Wydawnictwo: Powergraph
Premiera: 08/10/2021
Projekt okładki: Rafał Kosik & Jan Kosik
Oprawa: twarda
Liczba stron: 224
Format: 135 x 205 mm
ISBN: 978-83-66178-58-8
PATRONI MEDIALNI KSIĄŻKI:
POLECAMY RÓWNIEŻ TEGO WYDAWNICTWA:
Debiutancka powieść Rafała Kosika powraca w nowej odsłonie!
Dokładnie trzysta lat po rozpoczęciu terraformowania Marsa na pustyni dokonano przerażającego odkrycia, które stawia w nowym, zaskakującym świetle historię Czerwonej Planety.
Mars Rafała Kosika to thriller polityczny poruszający wciąż aktualne tematy i trzymająca w napięciu powieść science fiction o niezmienności natury człowieka...
HULTAJ LITERACKI NA FACEBOOKU HULTAJ LITERACKI NA INSTAGRAMIE www.hultajliteracki.pl www.powergraph.pl #michalcetnarowski #gnoza #sciencefiction #powergraph #hultajliteracki #ksiazka #powiesc #scifi #literaturapolska #SF #prozapolska
ZAPRASZAMY DO WSPÓŁPRACY Z NAMI AUTORÓW I WYDAWCÓW •ZAPOWIEDZI• •PROMOCJE• •PREMIERY• •RECENZJE• •WYWIADY• •PATRONAT MEDIALNY• hultajliteracki@ivovuco.com +48 698 800 944