NA WSCHÓD OD EDENU - John Steinbeck

Powieść - uznawana za jedno z najwybitniejszych dzieł Steinbecka - opowiada o tragicznym losie rodziny Trasków, która na przełomie XIX i XX wieku osiedliła się w dolinie Salinas. Adam Trask, farmer, samotnie wychowuje dwóch synów - Arona i Kaleba. Chłopcy różnią się od siebie jak woda i ogień, a jedyne, co ich łączy, to nieustanna rywalizacja o miłość surowego ojca. Aron jest spokojny i posłuszny, Kal to urodzony buntownik, który żywi wyraźną niechęć do brata i za wszelką cenę chce odnaleźć matkę. Napiętą sytuację między braćmi pogłębia jeszcze miłość do tej samej dziewczyny - Abry. W końcu Kaleb odnajduje matkę, demoniczną Kathy, w domu publicznym i odkrywa, że jest ona zupełnym przeciwieństwem tego, co uosabia ukochany ojciec. Rozdarcie wewnętrzne, konieczność dokonania wyboru i nadmiar napięć doprowadzają do tragedii…

Na wschód od Edenu to jedna z najwybitniejszych i zarazem najpopularniejszych powieści XX wieku. Podczas gdy w warstwie fabularnej jest realistyczną sagą rodziny kalifornijskich ranczerów, jej drugie, głębsze dno można odczytywać jako reinterpretację biblijnej historii o Kainie i Ablu i przypowieść o walce dobra ze złem.

Trudno nudzić się przy powieściach Steinbecka, a jeszcze trudniej doszukiwać się w nich literackiej trywialności, jaką zasypani ostatnio zostaliśmy powieściami nowej ery pisarzy. Trudno nawet wskazać współczesnego pisarza, który mógłby się równać ze złotą erą pisarzy XX wieku. Drugie tysiąclecie zmieniło oblicze literatury i najbardziej ceniony temat prozatorski, czyli wspomnianą już walkę dobra ze złem, który nabrał dzisiaj zupełnie innego kształtu.

Wspaniała opowieść o miłości, zdradzie i grzechu, który przebiera różne formy i często prowadzi do zguby…

Możliwe, że każdy z nas ma w sobie jakąś utajoną sadzawkę, w której zło i szpetota legną się i rosną w siłę. Jednakże ta hodowla jest odgrodzona i pływające wewnątrz plemnię wspina się na zapory jedynie po to, by spaść na powrót. Czy nie może się zdarzyć, iż w mrocznych sadzawkach niektórych ludzi zło nabiera takiej siły, że przesadza zapory, aby wypłynąć na swobodę? Czyż taki człowiek nie jest właśnie owym potworem i czy nie jesteśmy mu pokrewni przez nasze utajone wody? Byłoby czymś niedorzecznym, gdybyśmy nie rozumieli zarówno aniołów, jak szatanów, skoro ich sami wymyśliliśmy.

To nie tylko klasyczny temat, który często poruszany był przez (szczególnie) amerykańskich pisarzy, ale też klasyczna konstrukcja. Co zatem różni tę książkę od pozostałych i dlaczego jest tak wyjątkowa? Styl. Steinbeck miał zarówno talent, pomysł, jak i bogate słownictwo (co w tamtych czasach wcale nie było takie oczywiste), Wszystkie te składowe połączone w jedną całość sprawiało, że jego książki posiadają szeroki horyzont emocji, dzieje się w nich bardzo dużo, jesteśmy wciąż zaskakiwani czymś nowym, nieoczekiwanym i bardzo osobliwym.

Na schód od Edenu jest powieścią emocjonalnie ciężką, ale też niemoralnie uroczą. Jest najważniejszym dziełem autora, w które włożył całą swoją wiedzę, energię i wszystko to, co w jego prozie najlepsze. W czasie, kiedy amerykańscy pisarze umieszczali fabuły swoich książek w zapyziałych środkowych stanach Ameryki lub znacznie częściej na dzikim południu, Steinbeck posłużył się Kalifornią, leżącą na zachodzie USA, choć wciąż bardzo blisko stanów południowych i wciąż bliską ranczerom. Napięcia wewnątrz rodzinne (i nie tylko), psychoza postaci oraz problemy, które wydają się czasami trywialne, powiązane zostały przez autora i wyplute na kartkach tej książki w sposób bezkompromisowy, lecz nieco moralizatorski.

Powieść miała być w zamierzeniu podręcznikiem do życia dla synów autora, ale zdaje się, że powstało coś więcej - etos dla amerykańskich rodzin w ogóle, lecz podany w formie anty etosu. Czytelnik jak najbardziej może się zastanawiać, czy jest to świat realny, czy absurdalny, jednak z pewnością nie znajdzie odpowiedzi. Wzorzec książki dzisiaj już raczej nie istnieje, przynajmniej nie w takiej formie, a mimo wszystko wśród Hamiltonów i Trasków moglibyśmy odnaleźć członków naszych rodzin, przyjaciół, współpracowników. To świat, który choć brutalny, przerażający, nikczemny i nafaszerowany zdradą, krzykiem oraz bólem, to jednak bardzo nam bliski. Można się odżegnać od świata przedstawionego przez Steinbecka, ale to nic nie da, bo to nasz świat, lekko przesadzony, ale jednak.

Dla mnie nie ma nic smutniejszego niż takie związki między ludźmi, które trzyma jedynie klej znaczków pocztowych. Jeśli nie można zobaczyć, usłyszeć czy dotknąć drugiego człowieka, najlepiej z nim zerwać.

To kolejna powieść o amerykańskim stylu życia, z jednej strony gloryfikująca wciąż jeszcze młode wtedy Stany Zjednoczone, z drugiej bezpardonowo wytykająca podziały międzyludzkie, wynikające z wrodzonego u Amerykanów buntu i przeświadczenia o swojej wyższości nad innymi. Nic tak nie jarało w tamtych czasach Amerykanów, jak rodzinne waśnie i Steinbeck to wykorzystał, pisząc jedną ze swoich najlepszych powieści, jeśli nie najlepszą w ogóle.

Mimo mnogości postaci, mimo wielu wątków, książka jest spójna i dość łatwa w ogarnięciu, a przy tym niebywale szybka. Dzieje się w niej bardzo dużo i nawet jeśli tempo spada, to emocje wciąż buzują i ciągną czytelnika w kolejne rozdziały. Absolutne szaleństwo i mnóstwo liberalnych poczynań, co w czasach konserwatywnej Ameryki musiało wzbudzać wiele kontrowersji.

Oczywiście na uwagę zasługuje również samo wydanie, ekskluzywne, na setną rocznicę urodzin autora i sześćdziesiątą otrzymania przez niego Literackiej Nagrody Nobla. Cały dorobek Steinbecka ukazać ma się w spójnej grafice, minimalistycznej, w twardej lakierowanej oprawie, w której dominuje biel. Do tej pory wydane zostały dwa tomy - Grona gniewu i Na wschód od Edenu, ale już w czerwcu pojawi się tom trzeci - Myszy i ludzie, a potem sukcesywnie kolejne tytuły. Naszym zdaniem jest to najlepsze jak do tej pory wydanie dzieł Steinbecka.

Na wschód od Edenu była dwukrotnie ekranizowana, po raz pierwszy w 1955 roku z Jamesem Deanem w roli głównej. W 1981 roku powstał miniserial, który nie skupia się na postaci Cala, jak w przypadku filmu Elii Kazana, lecz na Cathy (Jane Seymour). Trwają prace nad kolejną adaptacją, której reżyserem będzie Tom Hopper (Jak zostać królem), która ma być najbliższa książce, bardziej brutalna, z większą ilością seksu i przemocy.

JOHN STEINBECK

(1902-1968) - amerykański powieściopisarz, laureat Nagrody Nobla w 1962 r. za "realistyczny i poetycki dar, połączony z subtelnym humorem i ostrym widzeniem spraw społecznych". Jego najbardziej znane powieści, obok Na wschód od Edenu, to Tortilla Flat, Myszy i ludzie, Grona gniewu i Ulica Nadbrzeżna. Na wschód od Edenu zekranizował w 1955 roku Elia Kazan - w roli Kaleba Traska wystąpił James Dean. Powieść znalazła się w finale National Book Award.

Tytuł: Na wschód od Edenu

Autor: John Steinbeck

Wydawnictwo: Prószyński i S-ka

Data wydania: 07.04.2022

Seria wydawnicza: Jubileuszowe wydanie dzieł Johna Steinbecka

Tytuł oryginalny: East of Eden

Tłumaczenie: Bronisław Zieliński

Premiera: 19 września 1952

Projekt okładki: Remigiusz Wojaczek

Projekt graficzny serii: Michał Poniedzielski

Oprawa: twarda

Liczba stron: 848

Format: 135 x 206 mm

ISBN: 978-83-8295-026-7

PRZECZYTAJ FRAGMENT

POSŁUCHAJ FRAGMENTU

KUP TERAZ (oprawa twarda)

DUŻE LITERY

E-BOOK (epub, mobi)

AUDIOBOOK (czyta Marcin Popczyński)

JOHN STEONBECK W WYDAWNICTWIE PRÓSZYŃSKI I S-KA

POLECAMY RÓWNIEŻ TEGO WYDAWNICTWA:

Kiedy lady Diane L. dowiaduje się, że jej letni pawilon ma zostać zrównany z ziemią, postanawia do tego nie dopuścić. Ta osiemdziesięcioletnia wdowa po angielskim arystokracie, traktowana przez otoczenie niczym dobro narodowe, skrywa wiele sekretów, które mogą zniszczyć wizerunek eleganckiej starszej pani. Po latach milczenia postanawia otworzyć się przed wiernym towarzyszem - podczas przechadzki opowiada mu swoją szokującą historię.

Kim naprawdę była? Jak wyglądało jej życie? I, co najważniejsze, kogo tak naprawdę w tym życiu kochała? Odpowiedzi na te pytania kryją się w Lady L. - słodko-gorzkiej opowieści o wielkich namiętnościach... WIĘCEJ O KSIĄŻCE

WYDAWNICTWO PRÓSZYŃSKI NA FACEBOOKU

WYDAWNICTWO PROSZYNSKI NA INSTAGRAMIE